Dokununca kaşındıran bazı tüylü bitkiler ısırgan gibi veya alerjiye yola açan sütlü bitkiler incir sütleğen gibi ve çok ender olsa da yaprak kataplazması güzel avrat otu gibi zehirlenmeye neden olan bitkilerin varlığını unutmayalım. Üç yaşından küçük çocukların çevreyi tanıma yöntemi ağıza atmadır ve küçük çocuklar renkli orman yemişlerinin cazibesine kolay kapılır onlara bitkileri tanıtıp anlatınız. Tüm duyargaları açık olduğundan bir kere gördüğünü unutmayacaktır.
Güzelavrat otu/ Atropa Belladona LÖ
Avrupa kıtasının en zehirlilerinden biri ölümcül güzelAtropa belladona/ Güzelavrat otuyla tanışalım bugün. Genel bilinen adı Güzel avrat otu isede yörelere göre Ayı çileği (Trabzon), Ayı liforu (Trabzon), Ayı ligarbası (Trabzon), Deli otu, İpkeseği (Beşikdüzü-Trabzon), Kurt böğürtleni (Azdavay-Kastamonu), Yidin (Tirebolu-Giresun), Yiğdin otu (Azdavay-Kastamonu), Yabani tütün (Hamsiköy-Trabzon) anılır. Türkiye florasında Adana, Bolu, İstanbul, Kastamonu, Artvin, Çanakkale, Hatay, Kırklareli, Kütahya, Sinop, Trabzon da sıklıkla rastlanan bir bitkidir.
Meyveleri siyah parlak ve cazip görünür tadı da güzeldir ancak ölümcül derecede zehirlidir. Bu meyveleri kuşların tavukların veya diğer hayvanların yemesi bu gerçeği değiştirmez. Evcil hayvanların uzun süre tüketmesi sütlerini ve yumurtalarını insan için zehirli hale getirir. Patlıcangiller ailesinin bir üyesidir. Genel olarak zehirli isede insanlar için besin üreten en geniş ailedir. Domates, patates, patlıcan, biber meyvelerini tüketebiliyorsakta yapraklarının zehirli olduğunu unutmayın. Zehir grubu Alkaloidlerden atropin, hhiyosyamin ve skopolamin içerir. O kadar zehirlidir ki birkaç yaprak veya birkaç meyve bile zehirlenmeye ve hatta ölüme yol açabilir. Yaprakları ile yapılan ıslak uyguma kataplazm ile bile kana karışır.
Belladonna italyanca güzel kadın demektir. Bitkinin suyunu gözüne damlatırlarmış kadınlar. Atropin gözbebeklerinin büyümesine yol açarmış. Rönesans döneminin bu uygulaması güzellik uğruna yabılabileceklerin sınırının olmadığının kanıtı. Bu özelliği ile göz doktorları tarafında da kullanılmış.
Ortaçağda tıbbi bitki olarak kullanılırmış kaç kişinin kazaya kurban gittiğini söylemeye gerek yok. Cadıların ve şamanların da severek kullandığı ölümcül iksirlerin ana kaynağı Güzel avrat otu. Öyleki avlarda ok uçlarına bile sürülürmüş.
Çok yıllık 1,5 metreye ulaşabilen çok dallı kalkerli toprakları seven bir bitkidir. Yaprakları almaşlı kalın ve koyu yeşil renklidir. Çiçekleri beş sepal ve petalli ters çan şeklindedir. Meyveleri koyu siyaha yakın renkli ve tatlıdır. Bitkinin tamamı çok zehirlidir.
İlk zehirlenme belirtileri göz bebeklerinde büyüme, ağız kuruluğu, taşikardi, idrar tuttukluğu, halisünasyon vs dir. Acil olarak hastane gitmek ve yediğiniz bitkiyi yanınızda götürmeniz önerilir.
Bu bitkinin zehiri sinir gazı zehirlenmelerinde panzehir olarak kullanılır. Bitkiler kendilerini korumak için çeşitli stratejiler geliştirmişlerdir. Zehirler korunma stratejisinin bir parçası ancak bazen ipin ucunu kaçırmışlar.
Kaynaklar.
- Lherbier toxique, Bernard Bertrand
- Guide Delachaux, Des Fleurs de France et d’europe
- Petit larousse Des Plantes Medicinales, François Couplan
- Bitki sistematiği, Prof.Dr.Bayram Yıldız
- http://www.tubives.com/index.php?sayfa=1&tax_id=6780
- Google görseller https://www.google.fr/search?q=atropa+belladonna&client=firefox-b&source=lnms&tbm=isch&sa=X&ved=0ahUKEwjoysv4tMTSAhXJnBoKHbwlDmsQ_AUICCgB&biw=1366&bih=696
- https://en.wikipedia.org/wiki/Solanaceae
