Etikete göre gösterilenler doğal gıda

Ağustos ayının sıcak bir günündeyiz. İstanbul yanıyor. Ağaçlarla kaplı Permakamp bize serin alanlar sunuyor.

Yavaş yavaş aileler kampa giriş yaparken, ikinci kez gelen aileler hemen sohbete başlıyor. Çocuklar sanki dün kamptaymış gibi oyuna başlıyorlar. Geçen sürede kamptaki değişiklikleri hemen farkettiklerini de belli ediyorlar. Onlardan bir şey kaçmaz.

Mutfak bu hafta Permakamp kurucularından Nesrin'den soruluyor. Menü yine kaynağını bildiğimiz ekolojik zehirsiz sağlıklı gıdalardan oluşuyor. Bunun neden önemli olduğu üzerine oryantasyonda bolca sohbet ediyoruz.

Kahvaltı sonrası çocuk toplantısında önemli bir konuyu konuşuyoruz ve orman yürüyüşü yapma kararını hep beraber alıyoruz. Hazırlıklar sırasında yerlerdeki fındıklar keşfediliyor. Fındık toplamak bir anda en önemli işimiz haline dönüşüyor. Ne kadar da çok fındık varmış meğer. Kırıp içindekilere bakalım mı? Herkese ancak birer fındık çıkıyor yemek için. Gerisini kurtlar yemiş:)) Kimmiş ki bu kurtlar? Fakat o da ne: o beyaz kurtçuklar ne de güzeller. Biraz da kurtçukları inceleyip, sevdikten sonra artık ormana gidebiliriz.

Kamplarımızda günlük akışımızda bir detayı yakalayıp, onu doğru işlemeye özen gösteririz. Bir anda tüm çocukların korktukları ya da tiksindikleri fındık kurdu en sevilen, elden ele dolaşan yakın dostları olur. Bu öğrenme biçimi inanılmazdır çocuklar için. Farkındalık ve detayları yakalayıp işlemek ise bir kolaylaştırıcının en önemli görevidir.

Çocuklar ormandayken yetişkinler için çay molası ve sohbet zamanı. Bu esnada kampagidelimmibaba, benimleoynarmısınanne ve Permakamp'ın kuruluş hikayelerinden başlıyoruz. Permakamp, topluluk destekli bir sosyal kooperatif. Gıda birliğimiz, ambarımız, yapı işleri, yürüyen evler, hurda dönüşümü, bahçecilik ,ekim dikim işleri, kompost işleri ve kompost tuvalet... Bunun dışında Permakamp Günü, Fermentfest, Keçi Peynirliği Kardeşliği gibi organizasyonlarımız ile çocuklarla yapılan çalışmaları da konuşuyoruz. Öğretmenimiz Doğa, Serbest Gezen Çocuklar programlarından kısaca bahsediyoruz. Günün işleyişini paylaşıyoruz. Merak edenlerle Permakamp tasarımı ve uygulamalarını daha fazla konuşacak bolca zamanımız oluyor.

Enfes öğle yemeğinden sonra, sapla samanı ayırma zamanı.

30 yıllık bir patozumuz ve 60 yıllık bir eleğimiz var. Antika sayılırlar. Çalışır tutmak için çaba sarfediyoruz. Patoz hasat edilen kesilen buğdayları döverek tanelerin ayrılmasını sağlıyor. Fakat hafif saplar ile ağır taneler karışık halde. Elek ise taneleri ayırmaya yarıyor. Bütün bu işlerin nasıl döndüğünü gözümüzle görebiliyoruz. Mekanizma basit ama zekice. Çocuklar da iyi çalışıyor, bolca gözlem yapıyor. Herkesin yapacak bir işi var harman yerinde. Çevresel öğrenme ile çocuklar kendilerine bir şey anlatılmadığı halde merakı da içine alan yoğun bir katılım ve derin bir öğrenme sürecine giriyor. Arada olaya farklı yorumlar katanlar da oluyor tabii. Ekolojik Çocuk Kampları ve Permakamp Günleri ile katılımcılarımız bizimle birlikte değişik uygulamaları deneyimleme, gözlemleme şansına sahip oluyor.

Çiftliğimizde topluluğumuz için herkesin ucundan tutacağı işlerimiz vardır. Akşam yemeğinde salata için semizotuna ihtiyacımız var. Bahçeden birlikte hasad ettiğimiz bir sürü semiz otunun ayıklanması gerekiyor. Bunun oyundan daha önemli olduğunu düşünenler de vardı kampta:)

Bir kova semiz otunu sabırla temizliyor çocuklar. Kabuğumuzdan çıkıp birileri için emek sarf etmek, hiç beklemediğimiz bir zamanda güzelliklerler getirir, bizi mutlu eder aynı zamanda. Akşam yemeğinde teşekkürleri kabul eden çocukların yüzündeki gülüş ve gurur müthişti.

Güneşte çalışanlar için gölgede bir mola, isteyene bir çay, isteyene soğuk bir içecek pek de iyi geldi. Hele bir de buzzz gibi karpuz büyük küçük herkes tarafından güle oynaya güzelce lüpletildi.

Akşam yemeği öncesi sakinleşme ve yavaşlama zamanı. Mandala, resim, sohbet derken çadır kurmaya gidiyoruz. Kısa bir kampçılık eğitimi eşliğinde çadırlar kuruluyor. Ateş alanı hazırlanıyor.

Güveçte ağır ağır pişen nefis akşam yemeği yendikten ve hızlıca bulaşıklar yıkadıktan sonra ateş alanına geçiyoruz. Masalın ardından çocuklar uyumaya gidiyor. Büyükler ateş başı sohbetlerine dalıyor.

Herkesin ihtiyacı farklı. Ertesi gün dinlenmeyi tercih edenler olduğu kadar daha fazla buğday elemek ve avucuna almak isteyenler de vardı. Bu yılki buğday hasadımız yaklaşık bir buçuk aydır sürüyor. Her hafta başka katılımcılarımız ve kurucularımızın eli değdi hasada. Kimi biçti, kimi başağını kırdı, kimi potozunda, kimi eleğinde, kimi de çuvalı asıp döğmesinde çalıştı. Her aşamasında çocuklar vardı. Hem de büyük bir merakla ve istekle atalık tohumla yetişmiş akbuğday tanelerini sapından ayırmak üzere.

Bir soru geliyor, bu eski yöntem güzel ama arada kayıplar oluyor. Evet doğru arada kayıplar var. Bunları en aza indirmeye çalışıyoruz ama üç paydan sadece biri bizim. Eskilerin dediği gibi: kurda, kuşa, aşa. Permakamp'ın bütüncül tasarımında yabani kuş popülasyonunu arttırmak da var. Tarlada kalan taneler kuşların besini. O kuşların dışkısı ise mükemmel bir gübre.

Çocuklar kahvalatı sonrası enerjilerinin bir kısmını kesme ve çakma işlerinde kullanmak istediler. Tercihleri kendileri için tahtadan oyuncaklar yapmaktı. Alet kullanımını öğrendikten sonra yaptılar oyuncaklarını, gerek gördüklerinde büyüklerden yardım alarak.

Öğle yemeği sonrası gıda birliğimizin ambarı misafirlerimize açılıyor. Büyük küçük herkes meraklı ambarda ne var diye:)) Kimi tadına doyamadığı şekersiz fıstık ezmesini kucaklıyor, kimi ilk defa yediği ve tadına bayıldığı keçi peynirini. Daha neler neler var ambarımızda...

Bir kampın daha sonuna geliyoruz yüzlerde gülümseme ve tatlı bir yorgunluk ile.

Seteney Koz

Bu haftasonu hava durumu yağışlı gösteriyor. Katılımcılarımız da arayarak soruyorlar: Hava yağmurlu, kamp olacak mı ?

Yağmur kamp yapmamız için bir engel oluşturmuyor. Haziran ayındayız. Bir gün içinde toplasanız iki saat yağmur yağar, o da bize dinlenme ve sohbet imkanı sağlar.

Yağmurlu bir kamp çocukların gelişimi için muhteşem bir fırsattır. Yağmurun insanları eritmediğini, korkulacak bir şey değil hatta eğlenceli olduğunu, kirlenmenin güzel olduğunu, su birikintilerinde ve çamurda oynamanın ise tarifsiz bir mutluluk olduğunu yaşayarak öğrenirler. Zorluklarla başa çıkmak için de harika bir egzersizdir

Bu kampımızda, mutfakta iki gün boyunca Permakamp kurucularımızdan Onur ve Seda bize yerel üreticilerden temin ettiğimiz ürünler ile nefis yemekler hazılıyorlar. Mis gibi bir kahvaltının ardından çocuklar için orman yürüyüşü, yetişkinler için oryantasyon zamanı. Çocuklar yürüyüş için telaşlı ve heyecanlı bir hazırlık sonrası benimle kamptan ayrılırken büyükler ile de Permakamp ve kampagidelimmibabayı tanımak üzere Gökhan oryantasyona başlıyor.

Ormanın gizli hikayelerini bulabilmenin tek yolu yürümek. Çocuklar bunu çok iyi biliyor. Normal yollardan yürümeyi de pek sevmeyiz. O zaman nasıl keşfeder maceranın tadına varırız?

Orman yürüyüşünde bizi bolca mantar ve kuş cıvıltıları karşılıyor. 45 dakikalık yürüşün ardından eğimli patikanın sonlarına doğru çocuklar bir ağaç ev keşfediyor. Bir diğeri sarmaşıktan salıncak yapıyor, sallanıyor. Büyük bir kaya en çok sevilen oyun alanımız oluyor.

Hepimiz çocuğumuz esnek düşünsün, yaratıcı olsun, özgüveni yüksek olsun, kendini doğru ifade etsin isteriz. Doğa dengeleyen enerjisi ile kimin ne ihtiyaçı varsa onu verir, iyileştirir. Bizler de buna uygulamalarımızla aracılık ederiz. Orman bizim oyun alanımız olur. Doğa farkındalığı hem kendimizi hemde çevremizi algılamak için muhteşem bir yol.

Oryantasyonda kampagidelimmibaba fikrinin çıkış noktasından başlıyoruz. Permakamp'ın kuruluş hikayesi, işleyişi ve yaşamdan örnekleri paylaşıyoruz. Kompost tuvalet hayli ilgi çekiyor. Pandemi dönemi yürüyen evler de oldukça dikkat çekiyor.

Oryantasyon tamamlanırken çocuklar da maceralarını anlatmak üzere heyacanla koşarak kampa giriyorlar.

Öğle yemeği sonrası sırada buğday hasadı var. Ekokamplarda dönemine göre farklı uygulamaları gözlemleme ve içinde yeralma şansınız oluyor. Düşünsenize şehre bu kadar yakın elle buğday hasat ediyorsunuz. Çocuklar elle buğday hasat edilirken oradalar ve hasada katılıyorlar. Yıllar sonra çocukların anılarında nasıl yer edecek acaba bu deneyim? Katılımcılarımız ve Permakamp kurucu aileleri hep beraber buğdayları tırpan ile kesip öbek haline getiriyoruz.

Keyifli bir moladan sonra akşam yemeği öncesi bir biçme işi daha var. Çadırların kurulacağı alandaki otlar kesilip yatırılıyor. Sadece çadır kuracağımız yerdeki otları kesmemiz bizim için yeterli. Diğer otlar ise arılara ve böceklere kalsın. Her kampta olduğu gibi temel kampçılık eğitiminin ardından hep beraber çadırlar kuruluyor. Çoçuklar arkadaşlarını yeni evlerine davet ediyor.

Hava kararıyor akşam oluyor. Çocuklar hemen farkediyor ateş böceklerini. Milyonlarca ateş böceğini ne yazık ki size fotoğrafla göstermek mümkün değil. Ancak hayal etmeniz gerekiyor:)) Zifiri karanlık içinde uçuşan milyonlarca ışık noktası. Sihir gibi ya da mucizevi bir an gibi. İçinden geçebiliyorsun, avcuna alabiliyorsun, etrafındalar, heryerdeler...

Kamp ateşini katılımcı babalar yakıyor. Gün içinde beraber terlemiş olmanın akşam sohbetine ayrı bir etkisi oluyor. Ateş bir başka güzel yanıyor. Olmazsa olmaz masalın ardından yıldızlı gece altında kimi çocular sandalyelerinde, kimileri çadırlarında uykuya dalıyor.

Ertesi sabah bizden de erken kalkan sincaplar masalarda geziniyorlar. Ne yazıkki bazı çocukların sincapların sesleriyle yetinmeleri gerekiyor.

Öğle yemeğinden önce oyun alanındaki çocukların sesleri azalıyor. Ne oluyor diye gittiğimde ağların üzerinde bir toplantı yaptıklarını görüyorum. Ne oldu? Önemli bir konuda karar mı alıyorlar? Bir problem var da onu mu çözüyorlar? Bunlar bizi ilgilendirmez. Çocuklar ortak hareket etme konusunda muazzam bir beceriye sahip.

Öğle yemeğinin ardından yerel üreticilerimizden, kurucularımızın çiftliklerinden ve kendi üretimlerimizden oluşan zehirsiz gıdalarımızın bulunduğu ambarımızı açıyoruz. Katılımcılarımız kamp boyunca yediği, sevdiği ürünleri evlerine götürme imkanı buluyor.

Ve yeniden görüşmek üzere birer birer uğurluyoruz katılımcılarımızı.

Seteney Koz

Bu haftasonu hava durumu yağışlı gösteriyor. Katılımcılarımız da arayarak soruyorlar: Hava yağmurlu, kamp olacak mı ?

Yağmur kamp yapmamız için bir engel oluşturmuyor. Haziran ayındayız. Bir gün içinde toplasanız iki saat yağmur yağar, o da bize dinlenme ve sohbet imkanı sağlar.

Yağmurlu bir kamp çocukların gelişimi için muhteşem bir fırsattır. Yağmurun insanları eritmediğini, korkulacak bir şey değil hatta eğlenceli olduğunu, kirlenmenin güzel olduğunu, su birikintilerinde ve çamurda oynamanın ise tarifsiz bir mutluluk olduğunu yaşayarak öğrenirler. Zorluklarla başa çıkmak için de harika bir egzersizdir

Çocuklar tüm gün ıslak ayakkabı ve ıslak kıyafetler ile dolanabilirler. Üstelik bunu hiç de dert etmezler. Büyükler bunu konuda genelde daha endişelidir. Kampımızın adı çocuk kampı olarak geçse de içeriği itibariyle tüm ailemiz için farkındalık geliştirme, daha derin öğrenme ve görme üzerine kuruludur. Biz de bu konularda yol gösteren oluruz. Yağmurlu bir haftasonu da çok keyifli geçebilir.

Sabah yağmurun verdiği tatlı bir serinlikle kamp ekibi erkenden iş başında katılımcılarımız gelene kadar hazırlıklarını tamamlıyor. Yağış olduğu için kahvaltımızı kapalı alanımız olan Dom'da yapacağız bu sabah. Burası bizim soğuk ve yağışlı günlerde kapalı sınıfımız aynı zamanda. Bu haftasonu Küçük Adımlar Anaokulu'nun öğretmenleri ve aileleriyle kapalı bir grup olarak kampımızı gerçekleştiriyoruz. Katılımcılar teker teker kampa ulaşıyorlar. Herkes birbirini tanıyor ve yağmura hazırlıklı.

Kahvaltı sonrası yağmur dinmiş, güneş açmış. Katılımcılara iyi ki geldik dedirtecek kadar güzel bir hava. Hızlıca çöpler ayrıştırılıyor, bulaşıklar yıkanıyor. Doğruca çocuk oyun alanına koşuyor çocuklar. Hava kaykayı hiç durmuyor bugün, taa ki çocuk toplantısı başlıyor diye sesleninceye kadar. Önce kamp kurallarını anlatıyor Gökhan sonra hep birlikte karar veriyorlar bu iki günü nasıl geçirmek istediklerine. Büyüklerin olmadığı toplatılardır bu toplantılar. Her birinin fikri çok değerlidir bizim için.

Orman yürüyüşü için hazırlıklar tamamlanıp düşüyorlar yollara. Kamplarımızda yürüyüşlere sadece çocuklar katılıyor. Eğer yaşı küçük bir katılımcımız varsa ona eşlik için bir yetişkin katılabiliyor sadece. Çocukların ebeveyinlerinden bağımsız kendi başlarına bunu deneyimlemelerini istiyoruz. Ormanın derinliklerine doğru küçük patikalardan ilerliyoruz. Buralarda farklı doğa gözlemleri yapma imkanımız oluyor. Normalde göremeyeceğimiz çok şeyi görüyor ve üstüne konuşuyorsunuz haliyle. Doğanın bir parçası olduğumuzu daha iyi hissediyoruz hep birlikte. Sadece bu iki günde bile çocukların artık çevrelerindeki detaylara daha farklı gözlerle bakmaya başladığını gözlemliyebiliyoruz. Kendilerini koruma, bastığı yere dikkat etme, doğaya saygı, canlılara saygı hakkında farkındalıkları artıyor. Doğa en iyi öğretmenimizdir.

Kampta kalan yetişkinler ile çayımızı yudumlarken kısa bir oryantasyon gerçekleştiriyoruz. Kamplarımızın vurgu noktası daha çok ekolojik ve sağlıklı yaşam üzerine oluyor. Sonrasında çalışmak isteyenler ile işlere dağılıyoruz.

Çiftlikte sürekli mevsimine ve ihtiyaça göre yapılacak bir sürü iş oluyor. Katılımcılarımız ise isterlerse bu işlere dahil olup farklı bir dinlenmenin tadına varabiliyorlar. Bu hafta yaz bahçesi için sebze yatağı hazırlama işimiz var. Bir grup hurdalardan sebze yatağı çakarken, bir grup da yağmur sonrası yumuşayan toprağı çapalayarak toprak hazırlığına girişiyor.

Yemek zamanı günün akışı içindeki yavaşlama anlarından biri. Hem dinlenme hem de bir çok konuda sohbet ve bilgi alışverişi için iyi bir fırsattır hepimiz için. İçtiğimiz su, yediğimiz gıda, çeşit çeşit fermantasyon işleri, bahçe işleri, eğitim sistemi vs. daha neler neler konuşuruz bu sohbetlerde. Çocuklar için de çok değerlidir yemek sofraları. Permakamp'da çocukların masası yetişkinlerden ayrıdır. Bunun birçok sebebi var. Çocuk diğer çocuklar ile sohbet eder, gözler, aynı zamanda örnekler ve model alır. Ardından akran öğrenmesi dediğimiz şey gerçekleşir. Çocuk kendine yetebildiğini görür.

Saat 5, çocuklar için pekede serbest resim ve mandala saati, büyükler için ise çay saati. Bu kampımızda katılımı iki seçenekli olarak tuttuk. Günübirlik ve kampta geceyi geçirecekler olarak. Çadır kuracak grup az olduğu için kısa bir kampçılık eğitiminin ardından hızlaca kuruldu kamp alanı. Akşam yemeğinden sonra grubun yarısı ayrılırken kalanlar ile ateş başı sohbetlerimiz devam etti.

Ertesi gün günlük güneşlik bir hava ile kahvaltımızı yapıyoruz, yarım kalan işlere devam ediyoruz, keyfimizce kendi ritmimizde, yumusak yumuşak. :))

Öğle yemeğinin ardından Ambar'ı açıyoruz katılımcılara. Gıdabirliğimiz katılımcılarımıza ayrılmadan önce ilaçsız tarım yapan yerel üreticilerden, kurcularımızın çiftliklerinden ve Permakamp üretimlerimizden oluşan zehirsiz gıdalara ulaşma ve evlerine götürme imkanı sunuyor.

Kamptan ayrılırken yüzlerde gülümseme ve tekrar görüşme dilekleri ile bir kampımızı daha geride bırakıyoruz.

Seteney Koz

Kademeli normalleşme kuralları sonrası Haziran ayında Pazar günleri halen kapalı kaldı. Normalde kampımız pazar günü akşam üzeri 4 gibi sona eriyor. Biz de doğa özlemimizi daha fazla ertelemek istemedik ve kampımızı 2 gece konaklamalı hale getirip revize ettik. Hepimiz için biraz zahmetli olacak ancak bir o kadar da eğlenceli ve unutulmaz bir anı olarak kalacak. Ayrıca pandemi sürecini en sağlıklı şekilde atlatabileceğimiz etkinlik türlerinden biridir açık havadaki doğa etkinlikleri.

 Şehirde doğmuş, büyümüş; hayatında köy, köy havası, ekmeği, peyniri; otlayan hayvanı, yer sofrasını görmemiş biri için bu yazacaklarımı yaşamak nasıl bir mucize tahmin edemezsiniz; sadece deneyimleyerek anlayabilirsiniz. Dilerim bu yazıdan sonra size de bir kapı aralanır.

Arkadaşımın sosyal medyasında #kampagidelimmibaba etiketi ile paylaşımlar gördüm; içimden de neden “baba” acaba dedim. Sonra unuttum gitti.

Babam bana kampa gideceğiz dediğinde pazartesiydi. Çok heyecanlanmıştım. Cuma günü alışverişe çıkıp eksikleri tamamladık. Cumartesi saat 5.30’da uyandık. Arabaya inip yerleşelim derken saat 06:00 olmuştu. Yol 3 saat sürdü. Kamp alanına varmadan bir yerde durup mola verdik. Sonra Koca Yayla’ya (kamp alanımız) doğru yola koyulduk. Aslında Sinekli Yayla’ya gidecektik ancak Volkan Abi sabah yaptığı keşifte, yaylada bulunan tüm düzlük yerlerin tomruklarla kaplı olduğunu, ağaç seyreltmesi yapıldığını söyleyip rotamızı yakında bulunan Kocayayla olarak belirledi.

Her şey evlilik yıldönümümüzde gerçekten bize özel bir şey yaşamak istediğimizi fark ettiğimizde başladı. Herkesin yaptığı gibi bir restauranta giderek kutlamak istemedik. Üstelik Aras da bizimle olsun istedik. Hem daha önce @kampagidelimmibaba ekibiyle seyahat eden arkadaşlarımızın önerisi hem de internet araştırması sayesinde Volkan ile telefonda tanıştık. Bizlere gerekebilecek tüm bilgileri en ince detayları ile anlattı. Tabi artı ve eksileriyle…

Lüle Ailesi olarak, ağustos ayı aktivite programına aldığımız 29-30 Ağustos Sakarya Çardacık yaylası aile-çocuk kampına bir hafta kala düşüp bileğimi burktuğumdan, kamp planlarını iptal edince "okullar pazartesi günü açılıyor hafta sonu ne yapalım" derdine düştük. Yüz yüze eğitimin başlayamayacağını bildiğimizden çocukları evden en azından o hafta sonu için uzaklaştırmak istiyorduk. Aklımıza gelen çeşitli aktivitelerden kalabalık nedeniyle korona riski var diye diye vazgeçerek haftayı perşembe gününe getirdik. Temiz hava ve doğa ile kalabalıklardan uzak olarak baş başa kalınabilecek tek yer olan kampa bensiz gidilmesine karar verdik.

Haftalarca evde geçen izole bir dönemden sonra hafta sonu kampa gitmenin fikri bile ruhumuza iyi geldi. Hazırlıklar tamamlanıp yola çıkılınca sanki aylardır uzak kaldığımız evimize dönüyormuş gibi bir coşkuyla sarmalandık. Her aşaması ne mutlu ki artık rutine binmiş. Birlikte kamp yapacağımız arkadaşlarla belirlenen yerde bir araya gelip tanışmak , birlikte yayla yollarını tırmanıp kamp yapacağımız yere varmak ve maceraya başlamak.

Uzun bir aradan sonra nihayet yeniden katılımcılarımızı karşılamak üzere heyecanla bekliyoruz limonata gibi bir yaz sabahında. Hazırlıklarımız tamam. Birer  birer geliyor aileler. Herkezde bir heyecan bir mutluluk. Ne kadar özlemişiz birlikte doğada olmayı, sıcak sohbetleri. Kamp katılımcılarımızın çoğu yabancı değil; ya daha önce Permakamp'a gelmişler, ya kampagidelimmibaba kamplarına katılmışlar, ya da onlarla beraber gelmişler.